Fota: pixabay
4 krasavika Finlandyja aficyjna dałučyłasia da NATA, staŭšy 31-m paŭnapraŭnym členam Aljansu. Hety praces ustupleńnia staŭ samym chutkim za ŭsiu historyju arhanizacyi.
Finlandyja z momantu zakančeńnia Druhoj suśvietnaj vajny zachoŭvała vajenny niejtralitet i pravodziła palityku finlandyzacyi, adnak z-za poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu kraina vyrašyła kardynalna pierahladzieć svaju daktrynu nacyjanalnaj biaśpieki, uličvajučy ciapierašnija pahrozy z boku Rasii.
Z hetaha času Finlandyja padpadaje pad piaty artykuł Paŭnočnaatłantyčnaj damovy, pavodle jakoj ataka na krainu budzie aznačać napad na ŭvieś błok NATA. Za ŭsiu historyju Aljansu nichto, u tym liku i Rasija, jašče nie rašyŭsia napaści na adnu ź jaho krain. Akramia hetaha, Finlandyja zmoža paŭnavartasna ŭdzielničać va ŭsich rašeńniach Aljansu i raźličvać na ŭsie jaho resursy dla ŭłasnaj abarony, uklučajučy, pry patrebie, raźmiaščeńnie na svajoj terytoryi zachodniaj jadziernaj zbroi. Praŭda, apošniaha ŭ płanach niama.
A NATA, u svaju čarhu, atrymlivaje poŭny apieratyŭny i stratehičny dostup da ŭsioj terytoryi Finlandyi.
Usie krainy NATA razam ź Finlandyjaj na mapie śvietu (paznačany zialonym koleram). Fota: Wikimedia Commons
Što aznačaje padobny krok u kantekście supraćstajańnia krain Zachadu i Rasii, a taksama jakuju ryzyku niasie ŭstupleńnie Finlandyi ŭ NATA dla apošniaj?
Uzbrojenaja da zuboŭ Finlandyja
Faktyčna, Finlandyja i da hetaha była ŭ NATA (ale nieaficyjna): kraina ŭdzielničała ŭ šmatlikich prahramach i vučeńniach Aljansu, pravodziła sumiesnyja z NATA apieracyi ŭ Juhasłavii, dapamahała ZŠA i sajuźnikam ŭ Afhanistanie i Livii i h. d.
Akramia taho, Finlandyja ŭzbrojena pa standartach NATA, sama vyrablaje šmatlikija vidy zbroi i vydatkoŭvaje na abaronu amal 6 młrd jeŭra ŭ hod — heta suraźmierna 2% jaje VUP (što adpaviadaje kryteryjam Aljansu pa vydatkach na abaronu).
Finskaje vojska adno z najmacniejšych u Jeŭropie, jak pa kolkaści, tak i pa jakaści ŭzbrajeńniaŭ i padrychtavanaści krainy da abarony: kraina moža mabilizavać 280 tysiač sałdat i 900 tysiač reziervistaŭ pry ahulnaj kolkaści nasielnictva 5,5 miljona čałaviek. U krainie jość abaviazkovaja vajskovaja słužba.
Finlandyja taksama maje raźvity Vajskova-marski fłot i zvyš 60 sučasnych źniščalnikaŭ — lepšych, čym rasijskija. U jaje na ŭzbrajeńni staić bolš artyleryi, čym u Hiermanii i Francyi razam uziatych.
Finskija vajskoŭcy. Fota: Heikki Saukkomaa /Lehtikuva via AP
U dadatak da hetaha pa ŭsioj Finlandyi funkcyjanuje kala 50 tysiač bambaschoviščaŭ, a samo nasielnictva rehularna pravodzić hramadzianskija vučeńni na vypadak pačatku vajennych dziejańniaŭ.
Usio heta navuka, vyniesienaja z napadu na Finlandyju Savieckaha Sajuza ŭ 1939 hodzie. Maskva tady chacieła zachapić Suomi rychtyk tak, jak ciapier Ukrainu. Finy vystajali i zachavali niezaležnaść.
Z ulikam vysokaha ŭzroŭniu bojehatoŭnaści i aŭtanomnaści Finlandyi, a taksama jaje ŭstupleńnia ŭ NATA Rasii daviadziecca istotna pavialičyć kolkaść vojskaŭ dla prykryćcia poŭnačy krainy i vydatkavać na abaronu značna bolš hrošaj. I ŭsio heta va ŭmovach surjoznych strat u vajnie suprać Ukrainy i vielizarnaj kolkaści nakładzienych mižnarodnych ekanamičnych sankcyj.
I, kaniečnie, varta adznačyć, što ciapier suchaputnaja miaža pamiž Rasijaj i Aljansam pavialičyłasia bolš čym u dva razy (z 1215 km da 2555 km).
Unutranaje mora NATA
Z ustupleńniem Finlandyi ŭ Aljans (i asabliva paśla dalejšaha dałučeńnia Šviecyi), Bałtyjskaje mora faktyčna stanovicca ŭnutranym moram NATA.
Na praktycy heta aznačaje, što Aljans u vypadku kanfliktu z Rasijaj, naprykład, zmoža ŭ luby momant zakryć Finski zaliŭ dla lubych rasijskich karabloŭ, što nie tolki całkam pierakryje dostup Rasii ŭ Bałtyku, adreža Kalininhrad, ale i značna abmiažuje jaje mahčymaści dabracca da Atłantyčnaha akijana.
Taksama heta pavialičyć mahčymaści arhanizacyi pa adsočvańni pieramiaščeńnia rasijskich padvodnych łodak, u tym liku i atamnych, na šlachu ŭ Atłantyku (dla hetaj mety lepš za ŭsio padychodzić šviedski vostraŭ Hotłand z-za svajho ŭdałaha raźmiaščeńnia ŭ centry Bałtyjskaha mora).
Pa infarmacyi Global Firepower za 2023 hod, Rasija vałodaje adnym z najbujniejšych u śviecie fłotam padvodnych łodak (70 padłodak).
Dla abychodu zachodnich hidrałakataraŭ i zachavańnia svajoj utojenaści rasijskija padłodki zvyčajna płyvuć pa-za terytaryjalnymi vodami bałtyjskich krain-čalcoŭ NATA. Adnak najaŭnaść u Aljansie Finlandyi, a ŭ pierśpiektyvie i Šviecyi zvuzić hety svabodny prachod nastolki, što ni adna rasijskaja padłodka nie zmoža prajści niezaŭvažanaj.
Karta Bałtyjskaha rehijona, dzie sinim koleram adlustravany krainy NATA (zialonymi pałoskami paznačany Šviecyja i Finlandyja, a čyrvonym koleram — šviedski vostraŭ Hotłand). Krynica: Nato.int
Akramia taho, pieratvareńnie Bałtyjskaha mora va ŭnutranaje mora NATA zmoža istotna źnizić niebiaśpieku Suvałkskaha kalidora, bo rasijski vajskovy kantynhient u Kalininhradzie i Biełarusi razam z Bałtyjskim fłotam RF va ŭmovach poŭnaha atačeńnia siłami NATA buduć mieć vielmi nizkija šansy na izalacyju ci zachop Prybałtyki.
Jadziernyja abjekty i zbroja na Kolskim paŭvostravie
Kolski paŭvostraŭ. Fota: Wikimedia Commons
Adnym z asnoŭnych miescaŭ raźmiaščeńnia rasijskaj vajskovaj jadziernaj infrastruktury taktyčnaha i stratehičnaha pryznačeńnia źjaŭlajecca Kolski paŭvostraŭ, jaki znachodzicca na terytoryi Murmanskaj vobłaści Rasijskaj Fiederacyi (kala 100 km ad finskaj miažy). Tam ža funkcyjanuje i štab-kvatera Paŭnočnaha fłotu Rasii.
Pavodle źviestak The Barents Observer, hetaja infrastruktura ŭklučaje:
- Jak minimum 4 schoviščy jadziernaj zbroi z sumarnymi zapasami bojezaradaŭ u niekalki sotniaŭ adzinak (samaje bujnoje i zasakrečanaje z hetych schoviščaŭ — «Vialikaje Ramvoziera», jakoje znachodzicca pamiž horadam Aleniahorskam i vozieram Łavoziera).
- Baza padvodnych łodak u Hadžyjevie (na poŭnač ad Murmanska), dzie znachodzicca asnoŭnaja častka rasijskich atamnych padłodak (22), jakija mohuć nieści mižkantynientalnyja jadziernyja balistyčnyja rakiety.
- Adna z hałoŭnych rasijskich avijabaz dla stratehičnaj dalniaj avijacyi Aleńja, jakaja znachodzicca kala Aleniahorska (jašče adna takaja baza znachodzicca ŭ Enhielsie, jakaja ŭ minułym hodzie była atakavana ŭkrainskim bieśpiłotnikam).
Spadarožnikavaje fota, na jakim bačna rasijskaja avijabaza Aleńja razam sa stratehičnymi samalotami Tu-160 i Tu-95. Fota zroblena vosieńniu 2022 hoda. Krynica: Planet Labs PBC
Adnak usia hetaja infrastruktura z-za ŭstupleńnia Finlandyi ŭ NATA traplaje ŭ vielmi ŭraźlivaje stanovišča dziakujučy adnoj rečy.
Kolski paŭvostraŭ i asnoŭnaja častka Rasii złučany tolki adnoj aŭtamahistrallu (častka trasy E-105/R-21) i tolki adnoj čyhunkaj, jakaja idzie ŭzdoŭž hetaj ža mahistrali. Praciahłaść šlachu ad paŭvostrava da pieršaj rostani składaje ad 700 da 800 km.
Zaraz uvieś hety ŭčastak šlachu znachodzicca pad pramoj pahrozaj, bo NATA z hetaha času maje mahčymaść chutka abarvać łahistyku vajskovaj infrastruktury Rasii na poŭnačy i całkam izalavać Kolski paŭvostraŭ.
Nie kažučy ŭžo pra toje, što Aljans ciapier zmoža lepš kantralavać lubyja rasijskija vajskovyja pierasoŭvańni ŭ hetym rehijonie.
Častka trasy E-105/R-21, jakaja idzie ŭzdoŭž miažy ź Finlandyjaj i źjaŭlajecca adzinaj pramoj darohaj pamiž Kolskim paŭvostravam i astatniaj častkaj Rasii. Fota: google maps
Čytajcie taksama:
AAN apublikavała novy rejtynh ščaścia krain
U Kitai zajavili, što nie padtrymlivajuć vajennuju ahresiju Rasii i nie pryznajuć Krym rasijskim
Litva padaść na Biełaruś u Mižnarodny sud za pravakavańnie mihranckaha kryzisu
