Jašče «za savieckim časam» na prysiadzibnym učastku bulba sadziłasia tady, kali možna było «ŭziać» kania. Išli ci da susieda, jaki jaho mieŭ, ci ŭ kałhasnuju kaniušniu. Płuh zvyčajna byŭ u kožnaj chacie jašče z «dakałhasnych» časoŭ. Za niekalki dzion da pasadki mužčyny dastavali z zachoŭvańnia bulbu i davali joj trochi prasušycca. Napiaredadni pasadki žančyny jaje pierabirali i rezali na niekalki častak. Pryčym uvažliva sačyli za tym, kab na kožnaj ź ich byli «vočki».
Kania zaprahali — i pačynałasia praca. Viadoma, što nie kožny koń z kałhasnaj kaniušni byŭ dobry i moh spakojna iści. Zvyčajny adzin čałaviek jaho vadziŭ, a druhi stajaŭ za płuham. Umieńnie iści za płuham było adnym z asnoŭnych navykaŭ, pa jakim aceńvali haspadara. Mienavita ŭ čas pasadki bulby starejšyja dazvalali padletkam patrymać u rukach płuh, vučyli, jak ź im upraŭlacca, kab vyjšła roŭnaja pałasa, i pry hetym płuh nie zajšoŭ hłyboka ŭ ziamlu.
Žančyny ž vučyli dziaciej pravilna kłaści bulbu ŭ baraznu: abaviazkova razrezam uniz, na adlehłaści prykładna adnoj stupni darosłaha, i nie zanadta hłyboka. Parady adroźnivalisia ŭ zaležnaści ad jakaści nasieńnia i ziamli.
U bolš poźnija časy zamiest kania stali vykarystoŭvać bulbasadžałki. U takim vypadku treba było čakać, «pakul nie pasadzić kałhas». Tamu i pasadka na «sotkach» adbyvałasia ŭ kancy maja — na pačatku červienia.
Ciapier ža na sialanskich padvorkach źjavilisia ŭłasnyja traktary ci motabłoki, što dazvalaje samim vyrašyć, kali lepš sadzić.
Jak padrychtavać bulbu da pasadki
Padrychtoŭka da viesnavoj pasadki pačynałasia ŭ pieryjad zboru ŭradžaju. Zdaŭna biełarusy asobna zasypali na zachoŭvańnie bulbu dla spažyvańnia i bulbu «na nasieńnie». Na nasieńnie zakładali nievialikija, nie bolšyja za kurynaje jajka, kłubni. Sačyli, kab jany nie byli paškodžanyja i chvoryja.
Na viasnu «nasiennuju» bulbu dastavali sa schovišča i pierabirali jašče raz. Zvyčajna, heta rabili za tydzień da pasadki. Pierabranuju bulbu prahravali pry pakajovaj tempieratury. Za hety čas na joj utvaralisia maleńkija parastki.
Niekatoryja haspadary vytrymlivajuć bulbu na pavierchni na praciahu čatyroch tydniaŭ pry tempieratury ad 4 da 16 hradusaŭ. Hety padychod dobry, kali bulba pry zachoŭvańni ŭžo pačała prarastać u ciopłym padvale.
Kali sadzić bulbu
U kožnaj miascovaści byli svaje prykmiety. Možna pačuć ad staražyłaŭ, što bulbu treba sadzić nie raniej za źjaŭleńnie pieršych listkoŭ na biarozie. Inšyja haspadary skažuć, što treba dačakacca, pakul zaćvicie višnia ci čaromcha. Trecija dadaduć, što treba jašče dačakacca poŭni, što zabiaśpiečyć bahaty ŭradžaj.
U lubym vypadku, nie varta imknucca pasadzić bulbu ŭ pieršyja ciopłyja dni krasavika, kali, jak zdarajecca, tempieratura «bje rekordy». Zamarazki abaviazkova viernucca, što adabjecca na ŭradžai.
Śpiecyjalisty rajać dačakacca taho času, kali hleba prahrejecca da 7-10 hradusaŭ, a tempieratura pavietra stabilna budzie trymacca ŭdzień na adznacy kala 15 hradusaŭ. Taki tempieraturny režym u Biełarusi zvyčajna ŭstaloŭvajecca ŭ druhoj dekadzie maja.
Jakija hatunki vybrać
Dla biełaruskaha klimatu lepš za ŭsio padyduć rannija, siaredniarannija i siaredniaśpiełyja hatunki.
«Uładar»
Hety hatunak biełaruskaj sielekcyi adnosicca da rańnich. Ad źjaŭleńnia pieršych uzychodaŭ da zboru ŭradžaju prachodzić 50-65 dzion. Jon dobra raście na ŭsich typach hlebaŭ. Uradžajnaść «uładara» — ad 130 da 350 centnieraŭ z hiektara. Kłubni śvietła-žoŭtyja.
Kali vam chočacca chutčej pakaštavać maładoj bulby, to zbor možna pačać na 45 dzień. U takim vypadku ŭradžajnaść budzie 70-160 centnieraŭ z hiektara. «Uładar» maje vysokuju ložkaść (94%), ustojlivy da chvarobaŭ (u tym liku fitaftory), ale nie da čornaj paršy.
Taksama hety hatunak pieršym pryvablivaje da siabie kałaradskaha žuka. Śpiecyjalisty adznačajuć dobryja i vysokija smakavyja jakaści «ŭładara». Jon słaba razvarvajecca, dobra padychodzić dla smažańnia i pryhatavańnia čypsaŭ.
«Bryz»
Heta siarednierańni hatunak biełaruskaj sielekcyi. Ad pasadki da zboru ŭradžaju prachodzić 70-80 dzion. Dobra raście na ŭsich typach hleby. Uradžajnaść składaje ad 160 da 395 centnieraŭ z hiektara. Vielmi vysokaja ložkaść (97%). «Bryz» siarednieŭstojlivy da fitaftory i paršy, ale słabaŭstojlivy da niematody.
Kali vy chočacie zarabić na prodažy bulby, to «bryz» idealna dla hetaha padychodzić. Jon lohka paddajecca suchoj čystcy ci myćciu. A kłubni majuć pryhožy «tavarny» vyhlad.
Bulba hetaha hatunku słaba razvarvajecca, maje dobryja smakavyja jakaści, padychodzić dla pryhatavańnia piure i prosta advarvańnia.
«Skarb»
Jak adznačajuć śpiecyjalisty, na hety siaredniaśpieły hatunak biełaruskaj sielekcyi prypadaje da 30% ŭsich pasadak. Jon zavajavaŭ papularnaść dziakujučy ŭstojlivaści da chvarobaŭ. U toj ža čas, jon nie moža supraćstajać fitaftory. Bulba hetaha hatunku dobra zachoŭvajecca.
Pierad pasadkaj śpiecyjalisty rekamiendujuć na praciahu 2-3 tydniaŭ prahreć kłubni. Uzychodzić «skarb» pavolna i niaroŭna. Ćvicie taksama nie družna. Uradžajnaść hatunku — ad 250 da 410 centnieraŭ z hiektara.
Skarb raście na lubych hlebach, ale najlepšy ŭradžaj daje na piasčanych i supiasčanych. Na kuście zvyčajna ad 10 da 14 štuk kłubniaŭ vahoju ad 90 da 140 hramaŭ. Bulba hetaha hatunku nie razvarvajecca. Adnak «skarb» maje siarednija smakavyja jakaści. Taksama, jak adznačajuć aharodniki, pačynajučy z treciaj repradukcyi, uradžajnaść mocna źnižajecca.
«Žuravinka»
Hety hatunak adnosicca da siaredniepoźnich. Jon taksama biełaruskaj sielekcyi i admietny svajoj čyrvonaj łupinaju. Pad adnym kustom zvyčajna da 25 bulbin. Masa adnoj — ad 90 da 140 hramaŭ. Uradžajnaść — da 240 centnieraŭ z hiektara. Hatunak vyznačajecca vysokaj ložkaściu (93%) i vydatnymi smakavymi jakaściami. Dobra razvarvajecca.
Aharodniki śćviardžajuć, što «žuravinka» idealna padychodzić dla pryhatavańnia dranikaŭ. Hatunak ustojlivy da chvarobaŭ. Istotny minus — patrabavalnaść da vilhotnaści hleby. U zasušlivaje leta kłubni hetaha hatunku buduć drobnymi.
Čytajcie jašče:
Jak chutka zvaryć bulbu? Hety sposab vam spadabajecca
Abrazajecie sad? Nie śpiašajciesia vykidać halinki drevaŭ i kustoŭ
