Trahiedyja ŭ piermskim načnym kłubie stała čarhovym śviedčańniem taho, što Rasija — kraina treciaha śvietu. U jaje nastolki zapuščanaja infrastruktura i tatalna karumpavanaje čynavienstva, što takija nadzvyčajnyja zdareńni źjaŭlajucca zakanamiernaściu, a nie trahičnym źbieham abstavin.
Usio supała. Adna «čornaja» piatnica — vybuch «Nieŭskaha ekspresa» — ciahnika, jaki kursiruje pamiž Maskvoj i Pieciarburham, ale byŭ padarvany ŭ miescy, dzie niama ni daroh, ni kamier videanazirańnia. Druhaja «čornaja» piatnica — pažar u piermskim načnym kłubie, dzie navat dach zrobleny z halla, jaki moža zaharecca z tysiačy pryčyn.
Dźvie žudasnyja ŭ svajoj nahladnaści, ź dziesiatkami zahublenych ludziej ilustracyi stanu krainy. A pamiž imi —
čatyrochhadzinnaja bojkaja televizijnaja linija premjer‑ministra [Uładzimira Pucina], jakaja vychodzić pa praciahłaści za ramki zdarovaha sensu.
Čatyry hadziny svajho pracoŭnaha času kiraŭnik urada, budziem kazać adkryta, vydatkavaŭ na absalutnaje pustasłoŭje, nie adkazaŭšy na nivodnaje klučavoje dla raźvićcia krainy pytańnie.
Choć mienavita jon staŭ hienieralnym kanstruktaram toj sistemy ŭłady, jakaja za dziesiać tłustych hadoŭ nie zrabiła ničoha,
kab u krainie źjavilisia novyja darohi abo kab źmienšyłasia kolkaść pamiaškańniaŭ, nie prydatnych nie toje, kab dla śviatočnych fiejervierkaŭ (jak kłub z sumnaj nazvaj «Kulhavy koń»), ale prosta dla znachodžańnia tam ludziej.
U Rasii pastajanna zdarajucca vybuchi bytavoha hazu, abrynajucca ścieny damoŭ (starych i novych, bo budujuć z parušeńniem elemientarnych normaŭ), vybuchajuć vajennyja arsienały ŭ miežach haradoŭ, harać damy sastarełych, psichijatryčnyja lakarni, škoły…
Paśla kožnaj takoj katastrofy načalniki robiać pafasnyja pramovy, abiacajuć pakarać vinavatych, anansujuć tatalnyja pravierki abjektaŭ, anałahičnych tym, što ŭzarvalisia abo zhareli. I ŭsio zastajecca pa‑staromu.
Adziny, chto nie mianiajecca za ŭsiu postsavieckuju historyju krainy ministr — kiraŭnik MNS Siarhiej Šajhu — hetym razam źviazaŭ pažar u načnym kłubie z … praźmiernaj padtrymkaj małoha biźniesu. «My z vami robim hihanckija kroki nasustrač małomu i siaredniamu biźniesu. Z 150 tysiač normaŭ pažarnaj biaśpieki, abaviazkovych da vykanańnia, zastałosia ŭsiaho paŭtary tysiačy ŭ novym techničnym rehłamiencie. Pažarny inśpiektar moža praviarać abjekt małoha i siaredniaha biznesu nie čaściej, čym adzin raz u dva hady. Ale biźnies pavinien uziać svaju dolu adkaznaści za ŭsio, što adbyvajecca», — skazaŭ ministr na čarhovaj sielektarnaj naradzie, pryśviečanaj piermskaj trahiedyi.
Jon daŭ daručeńnie pravieści va ŭsich rehijonach sustrečy ź biźnies‑supolnaściu. «Treba im skazać: davajcie, chłopcy, rabicie što‑niebudź, pryjšoŭ vaš čas. Vyjaŭlać ŭ svaim asiarodździ tych, chto dziela kapiejki hatovy achviaravać žyćciom ludziej», — padkreśliŭ ministr. U prykład jon, naturalna pryvioŭ piermski kłub «Kulhavy koń». «Za parušeńnie patrabavańniaŭ pažarnaj biaśpieki kiraŭnictvu byŭ vypisany štraf u adnu tysiaču rubloŭ, a tudy adzin vachodny bilet kaštuje 250 rubloŭ», — narakaŭ kiraŭnik MNS. Ale
pra toje, čamu padparadkavanaje Šajhu pažarnaje načalstva pa ŭsioj krainie na lubym abjekcie staić pieršym u karupcyjnaj łancužku, atrymlivajučy zusim nie «štrafnuju» tysiaču rubloŭ, čamu pažarnyja nie zakryli kłub, kali jon parušaŭ praviły pažarnaj biaśpieki da likvidacyi parušeńniaŭ, ministr nie skazaŭ.
Nie skazaŭ ni jon, ni prezident Dźmitryj Miadźviedzieŭ, jaki ciapier aburajecca adsutnaściu va ŭładalnikaŭ piermskaha načnoha kłuba «mazhoŭ i sumleńnia», i pra toje, što ŭ toj ža Maskvie, asabliva ŭ centry sa starym žyłym i niežyłych fondam, začynienyja amal usie dvary i pierakrytyja ŭsie skraznyja prajezdy i prachody — tak, što tudy prosta nie zmoža prajechać pažarnaja mašyna. A kali i zmoža, to nichto inšy ŭžo adtul fizična nie vyjdzie i nie vyjedzie. Što ŭ krainie miljony damoŭ, jakija mohuć zaharecca abo abvalicca ŭ luby momant z pryčyny elemientarnaj sastarełaści, navat pry niaŭchilnym zachavańni praviłaŭ pažarnaj dy inšaj biaśpieki. Nie kažuć našy načalniki i pra toje, što praviarajučyja orhany daŭno stali arhanična častkaj karupcyjnaj viertykali, hatovaj prymać lubyja abjekty ź lubymi niedarobkami, zapluščvać vočy na lubyja parušeńni, tolki b nie spyniajecca patok «adkataŭ».
Možna kolki zaŭhodna razvažać ab adradžeńni Rasii, ab «vialikaj dziaržavie, što ŭzdymajecca z kaleniaŭ». Ale śvietu my pakazvajem videa raźmieščanaha ŭ centry stalicy bujnoha rehijonu chlava z nadpisam «Kulhavy koń», dacham z halla, adzinym vychadam z budynka, dzie fiejervierk abo, pa inšaj viersii, zamykańnie pravodki, raptoŭna zabiraje bolš za sotniu žyćciaŭ.
Sama Rasija vyhladaje kulhavym kaniom, bo pa ŭsioj krainie ŭ takich ža žudasnych pamiaškańniach raźmieščany nie tolki zabaŭlalnyja ŭstanovy, ale i škoły, balnicy, damy sastarełych, internaty, dy i prosta žyłyja damy. Bo ŭ pieršaj suśvietnaj hazavaj dziaržavie da hetaha času nie hazifikavany tysiačy nasielenych punktaŭ (zrešty, u ich takija damy, što haz moža stać dadatkovaj niebiaśpiekaj dla ich nasielnikaŭ).
Bo ŭłada ŭ krainie ŭ masavym paradku handluje paŭnamoctvami, zamiest taho, kab vykonvać svaje abaviazki.
Lepšaj pamiaćciu ab achviarach trahiedyj «Nieŭskaha ekspresa» i «Kulhavaha kania» stanie źjaŭleńnie ŭ našych vahonach kresłaŭ, jakija nie advalvajucca razam z macavańniami pry tarmažeńni, a ŭ našych damach i hramadskich ustanovach — efiektyŭnych datčykaŭ pažarnaj biaśpieki i śpiecyjalnych pažarnych vychadaŭ.
Kab luby čynoŭnik u lubym rehijonie, datyčnym da pažarnaj biaśpieki abo stvareńni narmalnaj infrastruktury, zajmaŭsia svajoj spravaj, a nie dumaŭ, na jakim abjekcie i kolki možna zarabić.
Kab kiraŭnik dziaržavy i kiraŭnik urada nie krasavalisia biaskonca pierad krainaj u televizary, a vykarystoŭvali svaju ŭładu dla vykaranieńnia karupcyi na ŭsich uzroŭniach.
Bo pradažnaje čynavienstva, karumpavanyja pažarnyja, milicyjanty i čekisty, što zajmajucca bandytyzmam i rekietam, ujaŭlajuć hałoŭnuju pahrozu dla biaśpieki hramadzian Rasii.
Trahiedyja ŭ Piarmi — źbieh abstavinaŭ, ale nie vypadkovych, a zadadzienych sistemaj kiravańnia krainaj. Takija katastrofy prosta pieradvyznačanyja siońniašniaj situacyjaj u Rasii — voś u čym hałoŭnaja biada.
U cyvilizavanych krainach jany mohuć zdarycca, u Rasii — nie mohuć nie zdarycca …
