Fota: Hrodnahraždanprajekt
Hrodzienski architektar pakazaŭ, jak budzie vyhladać zvanica, jakaja źjavicca kala Kałožy — adnaho z samych staražytnych chramaŭ Biełarusi, piša «Sputnik».
Novuju zvanicu ź dzieviaćciu zvanami, jakuju ŭ nastupnyja miesiacy pastaviać pobač z adnym z samych staražytnych chramaŭ u Biełarusi — Kałožskaj carkvoj u Hrodnie, płanujuć zrabić z dreva ŭ vyhladzie lohkaj pavietranaj kanstrukcyi. Jana źjavicca za miežami terytoryi chrama. Prajekt zvanicy ŭžo hatovy.
Paviernuty ŭ bok chrama
Na eskiznym rašeńni bačna, što Kałožskaja zvanica — heta adnajarusnaja draŭlanaja pabudova kryžapadobnaj formy. Jaje zrobiać z dubu. Architektar pastaraŭsia zrabić kanstrukcyju maksimalna lohkaj i pavietranaj, ale zachavać pry hetym stojkaść i tryvałaść. Kali pahladzieć na karcinku, jana bolš nahadvaje vialikuju altanku.
Jak raspavioŭ architektar prajekta Alaksandr Zacharčuk, zvanica raźmieścicca na nievialikim uzvyššy źleva ad ściežki, jakaja viadzie da Kałožy, i za miežami terytoryi chrama. Jana ličycca časovym zbudavańniem.
Zvanicu pastaviać na brukavanuju placoŭku pamieram prykładna 6 na 9 mietraŭ. Da jaje zrobiać nievialikuju leśvicu i ściežku šyrynioj 1,5 mietra. Leśvica, ściežka i placoŭka buduć zroblenyja z naturalnaha kołataha kamienia.
«Heta adnajarusnaja draŭlanaja kanstrukcyja kryžapadobnaj formy. Na piarednim płanie buduć raźmieščany try samyja bujnyja zvany. Samy vialiki i ciažki vahoj 1,3 tony — u centry, pa abodva baki ad jaho — dva inšyja vahoj 400 i 235 kiłahramaŭ. Miesca zvanara znachodzicca za hałoŭnym zvonam, a samu zvanicu raźmieściać tak, kab zvanar moh bačyć Kałožskuju carkvu i ściežku», — adznačyŭ architektar.
Zvanicu zrabili z duba. Draŭlanaja kanstrukcyja budzie nakrytaja lohkim dacham, taki ž dach i ŭ Kałožy. Praduhledžana budaŭnictva aharodžy, jakaja pavinna abaranić zvanicu ad vandałaŭ. Na vierchnim punkcie dachu zaprajektavany kryž, upryhožany ŭstaŭkami z kalarovaha vitražnaha škła, jakija pa kolery i stylistycy padobnyja da majolikavych kryžoŭ Kałožskaha chrama. Takimi dekaratyŭnymi ŭstaŭkami płanujuć upryhožyć taksama ŭvachodnyja bramu i elemienty aharodžy.
Kałožskaja zvanica abiacaje stać novym miescam pryciahnieńnia haradžan i turystaŭ. Da jaje možna budzie padyści, kab palubavacca abo zrabić pamiatnaje fota.
Kožny zvon hučyć pa-svojmu
Usiaho ŭ zvanicy budzie 9 zvanoŭ. Vaha troch samych vialikich — 1300, 400 i 235 kiłahramaŭ kožny. Čaćviorty i piaty važać 100 i 60 kiło adpaviedna. Čatyry małyja zvany važać 25 kh, 24,5 kh, 18 i 10 kh.
Tak vyhladaje hałoŭny zvon vahoj 1300 kh, vyrab jakoha ciapier zaviaršajecca na zavodzie ŭ Varoniežy. Fota: z archiva nastajaciela Alaksandra Bałońnikava
Jany vyrableny na zavodzie Anisimavych u Varoniežy. Pa słovach nastajaciela Kałožskaj carkvy ajca Alaksandra Bałońnikava, hety zavod byŭ abrany paśla vyvučeńnia vodhukaŭ i mierkavańniaŭ roznych zakazčykaŭ, pa jakich možna mierkavać, što mienavita na dadzienym pradpryjemstvie vyrablajuć adny ź lepšych pa jakaści zvonu zvany.
Vahavyja katehoryi padbiralisia śpiecyjalna. U zaležnaści ad vahi i pamieru zvon vydaje peŭnuju hamu hukaŭ. Vosiem zvanoŭ užo pryvieźli ŭ Hrodna, hałoŭny zvon niadaŭna adlili na zavodzie i zaviaršajuć jaho vyrab.
Samyja vialikija zvany majuć ułasny dyzajn i ŭpryhožany važnymi dla Kałožskaj carkvy simvałami. Naprykład, 400-kiłahramovy zvon upryhožvajuć vyjavy abraza śviatych Barysa i Hleba, abraza Kałožskaj Božaj Maci, abraza Uvaskresieńnia Chrystova. Na hałoŭnym zvonie možna budzie ŭbačyć viadomaha haradzienskaha pałkavodca i «hrazy kryžakoŭ» Davida Haradzienskaha, a taksama śviatoha vielikamučanika i voina Hieorhija Pieramahanosca. U jakaści dekoru vykarystoŭvajucca taksama viadomyja kałožskija kryžy.
Viadoma, što jašče 100 hadoŭ tamu ŭ Kałožskaj carkvy była ŭłasnaja zvanica. Jak paviedamiŭ ajciec Alaksandr Bałońnikaŭ, jana znachodziłasia la levaj ściany chrama jak asobnaje draŭlanaje zbudavańnie. Draŭlanaja zvanica była pabudavana ŭ kancy XIX stahodździa i była stračanaja. Majecca infarmacyja, što pry budaŭnictvie chrama ŭ XII stahodździ zvanica Kałožskaj carkvy znachodziłasia ŭ paŭdniova-zachodnim kucie carkvy, sprava ad ałtara, i była vykanana ŭ vyhladzie prybudovy da chrama. Na žal, hetaja častka abrynułasia razam z razburanym schiłam u kancy XIX stahodździa.
Kałožskaja carkva. Fota: belarus.by
Kałoža — najstaražytniejšy pravasłaŭny chram Biełarusi XII stahodździa. Pabudavany ŭ styli Hrodzienskaj architekturnaj škoły i raźmieščany na vysokim bierazie Niomana. Jaje samyja viadomyja rysy: roznakalarovyja majolikavyja kryžy, vielizarnyja vałuny i vialikaja kolkaść ubudavanych u ścieny hlinianych hałaśnikoŭ — połych hlinianych čar, jakija nahadvajuć zbany.
Čytajcie taksama:
U Nacyjanalnym mastackim muziei adkryłasia vystaŭka šedeŭraŭ biełaruskaj skulptury FOTA
U Hrodnie pabudujuć novy mikrarajon — vysotki mohuć sapsavać vid na Kałožskuju carkvu
U kaściole ŭ Lachavičach adklučyli zvonavyja miełodyi. Tak zapatrabavali dziaržorhany
