Ilustracyjnaje fota: Naša Niva
Historyja, jakuju raskazaŭ aŭstralijski časopis Quillette, vielmi pavučalnaja.
Ebihiejł Šryjer prykładna 20 hadoŭ tamu ŭpieršyniu dazvoliła sabie pajści da psichołaha, jaki staŭ dla jaje «vielmi darahim (litaralna) siabram, jaki pahadžaŭsia ź joj amal va ŭsim i lubiŭ razmaŭlać pra ludziej, jakich jany (jak byccam) viedali razam».
«Jana była prafiesijanałkaj. Pobač ź joj ja nikoli nie adčuvała siabie ehacentryčnym čałaviekam, navat kali ja byvała takoj. U jaje ja vyhavorvałasia. U jaje ŭvolu vypłakvałasia. Ja časta vychodziła ź jaje kabinieta z adčuvańniem, što niejki askołak, jaki zachras u mnie ŭ vyniku balučaha sutyknieńnia z tymi ci inšymi ludźmi, dastali ź mianie i ŭtylizavali».
Dziakujučy hetamu psichołahu Ebihiejł zrazumieła, što jana nie taki ŭžo i kiepski čałaviek. U bolšaści vypadkaŭ vinavaty chtości inšy. Mnohija ludzi pobač naohuł akazalisia horšymi, čym mierkavała Ebihiejł. Jana i nie zadumvałasia raniej, što ŭ niekatorych ź jaje blizkich narcysičny razład asoby.
Potym chłopiec Ebihiejł prapanavaŭ joj ažanicca, ale tut psichaterapieŭtka paviała siabie niečakana: «Ja nie ŭpeŭnienaja, što vy ź im hatovyja da šlubu. Mahčyma, nam pryjdziecca jašče trochi papracavać».
Ebihiejł zhadvaje, što tady adčuła lohki šok, jak byccam stuknułasia iłbom u šklanyja dźviery.
Jaje terapieŭtka była žančynaj aŭtarytetnaj. Jana była na hadoŭ piatnaccać starejšaja za Ebihiejł, z doktarskaj stupieńniu pa psichałohii i, miarkujučy pa ŭsim, u ščaślivym šlubie. Jana miž inšym niejak uzhadała, što nikoli nie prapuskaje zaniatkaŭ piłatesam. I navat prateinavy batončyk jana pierad zaniatkam jeła tak šlachietna, tak pryhoža, što adno heta prymušała pačyrvanieć ad zhadki pra toje, jak nieachajna ŭ paraŭnańni ź joj ty jeŭ svoj śniadanak.
Adnak niahledziačy na ŭsiu svaju daśviedčanaść psichołah usio ž rabiła pamyłki. Ebihiejł adčuła, što nie zhodnaja ź jaje acenkaj i što, mahčyma, joj naohuł nie patrebnaja zhoda psichołaha na ich šlub. Jana padziakavała za dapamohu i skazała, što pavinna ŭziać u terapii paŭzu.
Dla dziaciej psichaterapija moža być niebiaśpiečnaj
Ebihiejł prachodziła terapiju darosłym čałaviekam. Jana mahła pahadžacca ci nie pahadžacca, adčuvała, kali joj patrebny pierapynak — i naohuł aryjentavałasia na ŭłasnaje samaŭsprymańnie. A voś dzieci i padletki, u jakich jašče niama dastatkova žyćciovaha dośviedu, tak nie ŭmiejuć.
Dysbałans sił pamiž dziciem i psichołaham zavialiki. Dziciačaje pačućcie ŭłasnaha «ja» jašče tolki farmirujecca. Dzieci nie zdolnyja supraćstajać pohladu terapieŭta na svaju siamju ci na siabie, tamu što ŭ ich nie sfarmiravaŭsia jašče biesstarońni punkt hledžańnia, i inšaja asoba ŭpłyvaje na ich vielmi mocna.
Adnak siońnia baćki ŭsio čaściej zapisvajuć dziaciej i padletkaŭ na terapiju, navat prosta dla prafiłaktyki. Jany najmajuć terapieŭtaŭ, kab dapamahčy svaim dzieciam adaptavacca da daškolnaj ustanovy, pieražyć śmierć lubimaha kata ci prosta kab sačyć za dumkami i pačućciami zamknionaha ŭ sabie padletka (byvaje i takoje, što terapieŭty pieradajuć baćkam infarmacyju, atrymanuju padčas siesij).
Baćki niaredka miarkujuć, što psichaterapija dapamahaje emacyjnamu raźvićciu dziciaci. Ale heta nie tak, zaznačaje Ebihiejł Šryjer u svajoj knizie «Drennaja terapija: čamu dzieci nie stalejuć», jakaja stała biestseleram. Jak i luboje ŭmiašańnie, jakoje patencyjna moža dapamahčy, terapija moža i naškodzić.
Kali možna nie chadzić da psichołaha, nie chadzicie
Štoraz, kali pacyjent prychodzić u kabiniet doktara, jon traplaje ŭ zonu ryzyki. Niekatoryja ryzyki ŭźnikajuć praź niekampietentnaść doktara, inšyja pa nieaściarožnaści. Abo ŭsio idzie pa płanie, adnak lačeńnie zasnavana na nierazumieńni prablemy.
Jość dobraje praktyčnaje praviła: nie rabicie renthien, kali jon vam nie patrebny. I anałahična — nie varta iści da psichołaha, kali dla hetaha niama važkich pryčyn.
Tak, usim viadoma, što terapija moža prynieści palohku. Ale taksama jana moža nanieści nienaŭmysnuju škodu. I robić heta ŭ 20% vypadkaŭ.
Na praciahu dziesiacihodździaŭ standartnaj terapijaj, jakuju prapanoŭvali achviaram stychijnych biedstvaŭ (teraktaŭ, bajavych dziejańniaŭ, ciažkich apiokaŭ), byŭ «psichałahičny razbor». Terapieŭt zaprašaŭ achviar trahiedyi na hrupavy zaniatak, na jakim udzielnikam prapanoŭvałasia «apracavać» svaje niehatyŭnyja emocyi i raspaznać simptomy posttraŭmatyčnaha stresavaha razładu (PTSR). Adnak daśledavańnie za daśledavańniem pakazvaje, što hetaha elemientarnaha pracesu dastatkova, kab pahoršyć simptomy posttraŭmatyčnaha stresavaha razładu.
Psichaterapija moža pryvodzić i da taho, što klijent ci klijentka pačnie ŭśviedamlać siabie chvorym ci chvoraj i pierabuduje svajo razumieńnie vakoł novaśpiečanaha dyjahnazu.
Terapija moža spryjać razryvu ź blizkimi — u vyniku jaje moža farmiravacca, prykładam, mierkavańnie, što va ŭsim vinavataja mama, nastolki, što vy nikoli bolš nie zachočacie jaje bačyć.
Terapija moža jašče bolš uzmacnić napružanyja adnosiny ŭnutry siamji, pastavić pad pahrozu ŭstojlivaść pacyjenta, zrabić jaho jašče bolš traŭmavanym i depresiŭnym, a taksama padarvać jaho samadastatkovaść, kali jon akažacca jašče mienš zdolnym źmianić svajo žyćcio.
Terapija moža pryvieści da taho, što pacyjentka, jakaja štotydzień siadaje na ŭtulnuju skuranuju kanapu i bačyć zručna raźmieščany pačak survetak pad rukoj, stanie praźmierna zaležnaj ad svajho psichołaha i psichaterapieŭta.
Heta pracuje navat dla darosłych, jakija zvyčajna nie tak lohka padpadajuć pad upłyŭ inšych darosłych, — što ŭžo havaryć pra dziaciej.
Našy prablemy bolš unikalnyja, čym ujaŭlajuć sabie mnohija psichołahi
Palicejskija, jakija pracavali na miescy avijakatastrofy, a potym prajšli «kurs psichaterapii», praz vasiamnaccać miesiacaŭ mieli bolš niehatyŭnych simptomaŭ, čym tyja, chto kursu psichaterapii nie prachodziŭ.
Achviary apiokaŭ prajaŭlali bolš tryvohi paśla terapii, čym tyja, kaho nie lačyli.
Pacyjentki z rakam małočnaj załozy, jakija admovilisia ad udziełu ŭ hrupie padtrymki, adčuvali siabie lepiej, čym tyja, chto ŭdzielničaŭ. A zaniatki ź psichołaham z nahody ciažkaj straty časta ŭskładniajuć, a nie palahčajuć ludziam viartańnie da raŭnavahi paśla straty.
Naša psichika značna bolš unikalnaja, čym jaje ŭjaŭlajuć sabie mnohija psichołahi.
I nie zaŭsiody my hatovyja raskrycca mienavita ŭ aŭtorak a 16-j. I nie zaŭsiody my hatovyja raskrycca pierad akurat hetym małaviadomym nam śpiecyjalistam.
Paŭspaminać ź siabram pra vašy kolišnija pryhody, pažartavać z mužam ci žonkaj ci dapamahčy stryječnaj siastry prybrać u kvatery (i pry hetym nul razmovaŭ ab prablemach) časta palepšać vaš stan značna lepš, čym siadzieńnie ŭ adnym pakoi ź inšymi ludźmi z prablemami.
Terapija moža razburyć našy zvyčajnyja psichičnyja pracesy, nakiravanyja na zachavańnie ŭstojlivaści, i paŭpłyvać na zdolnaść našaj psichiki samazalečvać rany — tolki pa-svojmu i ŭ svoj čas.
Indyvidualnaja terapija taksama moža ŭzmacniać niehatyŭ.
Psichijatr Sandra Bordman pryznavałasia, što adzin ź jaje pacyjentaŭ kinuŭ terapiju paśla niekalkich tydniaŭ lekavańnia. «My tut z vami havorym i havorym pra kiepskaje ŭ maim žyćci, — skazaŭ joj pacyjent. — Ja siadžu ŭ vas i skardžusia 45 chvilin zapar. Navat kali ŭ mianie da taho dzień byŭ ščaślivy, prychod siudy da vas prymušaje mianie pierabirać kiepskaje».
Pračytaŭšy heta, kožny ŭzhadaje, jak pierabiraŭ svaje emacyjnyja traŭmy, kab było pra što pahavaryć z terapieŭtam na sieansie, — traŭmy, jakija možna było b prosta adpuścić.
Vielizarnaja kolkaść psichałahičnych umiašańniaŭ nie maje dakazanaj efiektyŭnaści. Tym nie mienš ich ź vialikim entuzijazmam prymianiajuć.
Jość jašče adna tendencyja. Navat kali terapija abjektyŭna paharšaje simptomy pacyjentaŭ, jany schilnyja ličyć, što terapija dapamahła. My schilnyja sami sabie dakazvać, što terapija pracuje. Ale my redka adsočvajem abjektyŭnyja pakazčyki — naprykład, stan našaj karjery abo adnosin — kali robim takuju acenku.
Časam, kali naša žyćcio sapraŭdy palapšajecca, heta adbyvajecca nie tamu, što terapija spracavała, a tamu, što matyvacyja, jakaja zaachvociła nas pačać terapiju, taksama pryviała nas da inšych pazityŭnych źmienaŭ — naprykład, bolš času bavić ź siabrami i siamjoj, kamunikavać ź ludźmi, ź jakimi daŭno nie vychodzili na suviaź, zajmacca vałanciorstvam, zdaraviej charčavacca i bolš zajmacca sportam.
Čytajcie taksama:
Psichołah: U čałavieka, jaki dazvalaje sabie sumavać, złavacca, mienš ryzyki zachvareć na depresiju
Psichołah nazvała rysy partniora, niebiaśpiečnyja dla adnosinaŭ
Jak nie pierajeści infarmacyi? Razvažaje psichołah
Navukoviec raić sadžać na leciščy łavandu i razvodzić paŭlinaŭ. Navošta?
Navukoŭcy zafiksavali maštabnaje abiaskolervańnie karałaŭ Vialikaha Barjernaha ryfa
Biełaruski hadzińnik z kaśmičnym dyzajnam atrymaŭ prestyžnuju premiju
