ESO / L. Calcada
Astranomy Jeŭrapiejskaha kaśmičnaha ahienctva vyjavili pa susiedstvie z Soniečnaj sistemaj masiŭnuju čornuju dzirku, jakaja kaliści była vieličeznaj zorkaj, piša Bi-bi-si.
Masa niabačnaj susiedki (jaje nazvali Gaia BH3) pieravyšaje soniečnuju prykładna ŭ 33 razy, što robić jaje najbujniejšaj z usich ciapier vyvučanych (peŭna paćvierdžanych) u svaim «zornym» kłasie.
Pry tym što čornych dzirak zornaj masy (tak kłas nazyvajecca aficyjna) u našaj hałaktycy adkryta ŭžo paŭtara dziasiatka. Adnak navat samaja masiŭnaja ź ich — zaraz užo byłaja rekardsmienka — lahčej tolki što vyjaŭlenaj u paŭtara ź lišnim razy.
Ale ledź nie jašče bolš navukoŭcaŭ ździviła toje, nakolki blizka — pa kaśmičnych mierkach, viadoma, — znachodka akazałasia da Ziamli: usiaho 2000 śvietłavych hadoŭ.
Bližej — tolki Gaia BH1, vyjaŭlenaja try hady tamu ŭ suzorji Adnaroha: da jaje 1500 sv.hadoŭ.
«Nichto i ŭjavić nie moh, što prosta ŭ nas pad bokam moža znachodzicca hetak masiŭnaja čornaja dzirka — zastajučysia pry hetym nie vyjaŭlenaj», — nie chavaje ździŭleńnia astranom Paryžskaj absiervatoryi Paskvale Panuca.
«Takoje adkryćcio za ŭsiu navukovuju karjeru možna zrabić tolki raz!» — upeŭnieny jon.
Kab paćvierdzić zroblenaje adkryćcio, spatrebiłasia kamanda z bolš čym 300 navukoŭcaŭ z usich kantynientaŭ.
Na dapamohu nazirańniam teleskopaŭ naziemnych absiervatoryj pryjšli śpiektrohrafy, jakija pracujuć za miežami bačnaha dyjapazonu. Tak atrymałasia atrymać nieabchodnyja danyja, kab adnosna dakładna vyznačyć masu BH3.
Takija abjekty znachodzili i raniej, ale inšym sposabam i za miežami našaj hałaktyki, što nie dazvalaje ich hetak dobra vyvučyć.
Čornaja dzirka — heta vobłaść prastory-času, siła hravitacyi ŭ jakoj nastolki vialikaja, što pakinuć jaje nie mohuć nijakija abjekty abo chvali, u tym liku śviatło.
Niahledziačy na nazvu, čornaja dzirka na samaj spravie nie pustaja znutry. Naadvarot, jana zapoŭnienaja vielizarnaj masaj materyi, ścisnutaj u nievialikim abjomie, što stvaraje vialikuju siłu pryciahnieńnia
Vakoł čornaj dzirki raźmiaščajecca vobłaść, zvanaja haryzontam padziej. Heta ŭjaŭnaja miaža ŭ prastory, «kropka niezvarotu», paśla pierasiačeńnia jakoj vyrvacca z hravitacyjnaj pastki ŭžo niemahčyma.
