Prośba ciažarnaj — zakon
Prymać abo nie rabotnika na pałovu staŭki — rašeńnie najmalnika, pryčym niejak paŭpłyvać na jaho vielmi składana. Adnak, kali padobny varyjant usich zadavalniaje, nijakich adroźnieńniaŭ ad situacyi z ŭładkavańniem na poŭnuju staŭku pa sutnasci niama. Zaklučajecca zvyčajny pracoŭny dahavor, u jakim, aproč usiaho, abhavorvajecca i ŭmova ab zaniatasci ŭ režymie niapoŭnaha času.
— Moža ŭzniknuć situacyja, kali čałaviek pracuje, a potym pa tych abo inšych pryčynach vyrašaje pierajsci z poŭnaj na pałovu staŭki, — zaŭvažaje hałoŭny śpiecyjalist jurydyčnaj kansultacyi Fiederacyi prafsajuzaŭ Biełarusi Śviatłana Kotava. — Taki pierachod mahčymy, adnak, tolki pry adnoj umovie — zhodzie najmalnika.
Razam z tym, jość vypadki, kali pajsci nasustrač pažadańniam rabotnika najmalnik prosta abaviazany. U pryvatnasci, pavodle 289‑ha artykuła Pracoŭnaha kodeksa, u luboj arhanizacyi pavinny vyznačyć niapoŭny pracoŭny dzień abo niapoŭny pracoŭny tydzień pa prośbie ciažarnaj žančyny, žančyny, jakaja maje dzicia va ŭzroście da 14 hadoŭ, i rabotnika, jaki dahladaje chvoraha člena siam'i na padstavie miedycynskaha zaklučeńnia. Pryčym hety pieralik moža być pašyrany kalektyŭnym dahavoram abo pahadnieńniem.
— Asobnaja tema — sumiaščalniki, — praciahvaje Śviatłana Kotava. — Pavodle ahulnaha praviła, asablivych pieraškod dla ŭładkavańnia pa sumiaščalnictvie niama, jano zabaraniajecca tolki dla niekatorych katehoryj — skažam, dla moładzi va ŭzroście da 18 hadoŭ abo dla pretendentaŭ na materyjalna adkaznyja pasady, ź jakich nie źniataja sudzimaść za karyslivyja złačynstvy. Bolš za toje, pry sumiaščalnictvie ŭ rabotnika niama nijakaj nieabchodnasci paviedamlać ab «dadatkovym miescy» asnoŭnamu najmalniku. Adnak tut isnujuć dakładnyja ramki. Ciapierašniaje zakanadaŭstva vyznačaje, što čas sumiaščalnickaj pracy nie moža pieravyšać 20 hadzin u tydzień, inakš kažučy, sumiaščalniku dajecca dazvoł maksimum na pałovu staŭki.
Dvajnaja apłata praz 8 hadzin?
Pałova staŭki — pałova «standartnaha» pracoŭnaha času, zvyčajna heta 4 hadziny ŭ dzień. Adnak kali‑nikali stanovicca zrazumiełym, što vykanać pracoŭnyja abaviazki ŭ «limitavany» termin nie atrymlivajecca, i rabotnika prosiać krychu zatrymacca. Što ŭ takim razie budzie z apłataj?
— Lubyja «zatrymki» na rabocie pavinny fiksavacca i apłačvacca praparcyjanalna adpracavanamu času, — adznačaje Śviatłana Kotava. — Adnak treba mieć na ŭvazie adnu akaličnaść: kali paŭstavačnik pierapracoŭvaje ŭ miežach «ahulnaj» 8‑hadzinnaj normy, to heta nie budzie ličycca zvyšuročnymi. Adpaviedna, tut nie moža i isci havorki pra padvojnuju apłatu.
«Balničnyja», vodpusk i staž
Ci nie samaje «papularnaje» pytańnie datyčycca vodpuskaŭ. Jakoj pavinna być ich praciahłaść u rabotnikaŭ, jakija zaniatyja na 0,5 abo na 0,75 staŭki?
— Praciahłaść pracoŭnych vodpuskaŭ hetych rabotnikaŭ nie moža adroznivacca ad praciahłasci adpačynku rabotnikaŭ, jakija zaniatyja na poŭnuju staŭku, nijakich «praparcyjanalnych skaračeńniaŭ» tut być nie pavinna, — padkreslivaje Śviatłana Kotava. — Roznica tolki ŭ adnym: «paŭstavačnik» maje mienšyja zarobki, adpaviedna, jamu naličać i mienšy pamier adpusknych.
Adnačasova niališnie zaŭvažyć: źviestki pra niapoŭny pracoŭny čas nie zanosiacca ŭ pracoŭnuju knižku, a zaniataść na takich umovach nie ciahnie za saboj jakich‑niebudź abmiežavańniaŭ pravoŭ rabotnika. Na hetych rabotnikaŭ raspaŭsiudžvajucca ŭsie harantyi kalektyŭnaha dahavora arhanizacyi, «paŭstavačnikam» apłačvajucca «balničnyja», «dekretnyja» vodpuski, z pryčyny uładkavańnia na pałovu staŭki nielha admović u pradastaŭlenni naležnych premij i inšych vypłat.
— Aproč taho, zaniataść na ŭmovach niapoŭnaha pracoŭnaha času «idzie» ŭ piensijny staž, — praciahvaje Śviatłana Kotava. — Pryčym, kali zarobak na 0,25 abo na 0,75 staŭki pieravyšaje pamier minimalnaj zarpłaty, staž zaličvajecca całkam. Praŭda, kali zarobak usio ž akazvajecca nižej «minimałki», pry padliku stažu budzie vykarystoŭvacca pamianšalny kaeficyjent.
«Źvierchu» pieravod nie robiać
Pamknienni najmalnikaŭ zekanomić zaŭsiody całkam zrazumiełyja, ale zrazumiełyja ŭdvaja ŭ ciapierašni składany ekanamičny pieryjad. Tym nie mienš, treba pamiatać: pieravod častki rabotnikaŭ na niapoŭnuju staŭku vyklučna «valavym rašeńniem» kiraŭnictva niemahčymy. Kali takaja nieabchodnaść sapraŭdy ŭznikaje, pra budučyja źmieny supracoŭnikaŭ pavinny papiaredzić zahadzia i da taho ž atrymać ich zhodu. Sapraŭdy, kali zhody niama, paśla zakančeńnia terminu papiaredžańnia moža adbycca zvalnieńnie, adnak … z vypłataj nie mienš čym 2‑tydniovaj «vychadnoj dapamohi».
Viadoma, što mnohija kiraŭniki staviacca da «paŭstavačnikaŭ» davoli skieptyčna. Pryčym kali‑nikali ŭ vypadku «fors‑mažornych» abstavinaŭ mienavita heta katehoryja supracoŭnikaŭ pačynaje razhladacca ŭ jakasci hałoŭnych kandydataŭ na skaračeńnie.
— U Pracoŭnym kodeksie vyznačana, chto padčas skaračeńnia pry roŭnaj kvalifikacyi i vytvorčasci pracy vałodaje pieravažnym pravam zastacca na raniejšym miescy — skažam, havorka pra invalidaŭ abo pra niekatoryja katehoryi «čarnobylcaŭ», — adznačaje Śviatłana Kotava. — Razam z tym, nidzie nie praduhledžana, što tyja ž «paŭstavačniki» pavinny zvalniacca ŭ pieršuju čarhu, tamu spasyłki na zaniataść na ŭmovach niapoŭnaha pracoŭnaha času tut buduć adnaznačna niasłušnymi. Adno, što ŭsio ž varta zaŭvažyć: padbor «patrebnych» supracoŭnikaŭ źjaŭlajecca poŭnym pravam najmalnika, i toj ža najmalnik moža vyrašać — razvitvacca abo nie z tym ci inšym śpiecyjalistam.
