Źmicier Višnioŭ
Pra raman «Zamak pabudavany z krapivy» intervju sa Źmitrom Višniovym
«NN»: Hartajučy vaš prasiaknuty ducham nievyniščalnaha indyvidualizmu raman «Zamak pabudavany z krapivy»… Što vy bolš lubicie, siabie ŭ litaratury, ci litaraturu ŭ sabie? Što vy chočacie skazać hramadstvu?
ZV: Na žal, mušu vas rasčaravać. Ja nie abiaru ni pieršy, ni druhi adkaz. Ja nie chvareju na zorkavuju chvarobu. Ja prosta lublu litaraturu. Što ja chaču skazać hramadstvu? Pra heta jość u maich knihach. Spadziajusia, što maja litaraturnaja hulnia, prynamsi, nie robić ludziam anijakaj škody, što hetaja hulnia navat kamuści na karyść. Na adnym z apošnich svaich vystupaŭ, jaki prachodziŭ na fiłfaku BDU, ja byŭ pryjemna ździŭleny pryjaznym staŭleńniem aŭdytoryi da svajoj ścipłaj piersony. I što bolš za ŭsio ŭraziła — słuchačy byli znajomyja z majoj tvorčaściu i niekatoryja zachapili z saboj knihi dla aŭtohrafa. Značyć, kamuści maje tvory niešta dajuć. Što? Treba zapytać u prychilnikaŭ. Ja nie pretenduju na ŭsieahulnuju słavu — hałoŭnaje mieć udziačnaha ŭdumlivaha čytača. Niachaj hetych čytačoŭ budzie i niašmat.
«NN»: Dziejańnie ramana adbyvajecca ŭ Niamieččynie, u mastackaj halerei «Tachieles», rezidentam jakoj vy źjaŭlajecsia. Što ŭ vas bolš, mastaka ci ad litaratara?
ZV: Dziejańni ramana adbyvajucca nie tolki ŭ Niamieččynie, ale i ŭ Biełarusi, Polščy, Słavienii, Charvatyi, Rasiei… Sapraŭdy, hałoŭny hieroj Safa Burštyn źjaŭlajecca mastakom i litarataram, i hety vobraz mnie było vymaloŭvać u niečym lohka, bo ja i sam u žyćci zajmajusia litaraturaj i žyvapisam. Kali brać maju ścipłuju asobu, u mianie asabista hetyja vidy tvorčaj dziejnaści nie varahujuć. Što da Safy Burštyna tut pytańni… Jon, u adroźnieńni ad aŭtara, zajmajecca ŭ žyvapisie nie modnym ciapier sac-artam — lubić malavać pijanieraŭ, u litaratury stvaraje dziŭnyja knihi pra Minsk, kštałtu «Chutar Sonca», tamu padazraju, što ŭ jaho na hety kont prablemy isnujuć.
 |
«NN»: Šmat chto, z pakaleńnia «Bum-bam-lita» zrabilisia samavitymi litaratarami, voś Sierž Minskievič amal kančatkova kinuŭ hulacca ŭ postmadernizm i pierakładaje Adama Mickieviča i Juljuša Słavackaha, Bacharevič kinuŭ pisać zadzirlivyja vieršy, i piša surjoznyja ramany, vy ž pa-raniejšamu praciahvajecie bić u «bum-bam-litaŭski» tazik? Navošta?
ZV: Daśledčyca Katažyna Batnoŭskaja ŭvohule ŭsie 90-ja XX stahodździa ŭ biełaruskaj litaratury adnosić da pakaleńnia «Bum-Bam-Lit», tamu pierakanany, što «samavitych litarataraŭ» naradziłasia šmat. Nakolki ja viedaju, Alhierd Bacharevič pa-raniejšamu piša svaje vydatnyja vieršy. Inšaja sprava, što jon ich nie drukuje, ale zhadvaju za apošni čas adzin vierš, jaki byŭ źmieščany ŭ jahonym błohu… Što da litaratara Sierža Minskieviča i nakont zakančeńnia jahonaj hulni ŭ postmadernizm — upeŭnieny, što jon z hetym nie pahadziŭsia b i byŭ by aburany. Ja nie hulaju ŭ «bum-bam-lity» ŭžo dosyć daŭno… Tamu, kali vy chočacie mianie ŭ niečym abvinavacić — ja padobnych pravakacyjaŭ nie prymaju. Albo prychodžu da vysnovy, što vy čytali maje tvory piatnaćcihadovaj daŭniny, abo, padazraju, nie zrazumieli majoj novaj knihi «Zamak pabudavany z krapivy». Nu, što na heta skazać? Ja i nie raźličvaŭ na toje, kab novy tvor byŭ usim daspadoby. Ale mušu vas zapeŭnić: tyja, kamu jon prydaŭsia da dušy, taksama jość.
«NN»: Vaša tvorčaść zaŭsiody vyłučałasia ekscentryčnaj padačaj, epatažam. Vam nie staje drukavanaha arkuša?
ZV: Nakont epatažu, insinuacyi, pravakacyi. Ja zaŭsiody ličyŭ i liču, što heta tolki elemienty vakoł hałoŭnaj idei. I nikoli ŭ svajoj tvorčaści nie skočvaŭsia da aholenaha epatažu — zaŭsiody imknuŭsia za hetym prychavać niešta bolš istotnaje, važkaje… S vami padzialicca arkušami? U redakcyjach hazietaŭ kryzis z papieraj? (uśmichajecca)…
«NN»: Minsk poŭnicca čutkami pra vašy šmatlikija pryhody i fiejeryčnaje žyćcio. Heta taksama vašaja tvorčaść? Na vašuju dumku jak tvorcy, pamiž žyćciom i tvorčaściu jość roźnica?
ZV: Darečy, na hety kont jość razvažańni ŭ ramanie. Pracytuju… U dziesiataj častcy ja razvažaju nakont dumak Fransua Maryjaka: «Tak, Maryjak pryznavaŭsia, što nie čytaŭ i nie źbirajecca čytać mastackija tvory Kafki. A što da asoby aŭtara, dyk naadvarot. Maryjak vielmi caniŭ jahonyja «Dziońniki» i «Listy». Niešta ŭ hetym jość. A niekatoryja śćviardžajuć, što aŭtar pamiraje, a tvory jahonyja zastajucca. Dyk nie — Maryjak uzvodzić aŭtara ŭ ranh mastackaha tvora, i z hetym ty pahadžaješsia». U pryncypie, ja nie prychilnik taho, kab błytać aŭtara z hierojem, vypisanych u jahonych tvorach, ale kali brać u raźlik «Zamak pabudavany z krapivy» — tut vyhladaje ŭsio inakš. Bo tut idzie tatalnaja postmadernisckaja hulnia, jakaja stavić na mecie zabłytać čytača, paździekvacca ź jaho. Davoli časta čytač nie moža zrazumieć, dzie rečaisnaść, a dzie fantazija? I hetym faktam ja zadavoleny, spadziajusia, što bolšaść, pračytaŭšych knihu, zrazumiejuć padobnyja intelektualnyja pravakacyi i nie buduć rasčaravanyja.
Novy raman Źmitra Višniova ŭ traŭni budzie prezientavany na dvuch mižnarodnych fiestyvalach: u miežach litaraturnaha festyvalu «Kijeŭskija łaŭry» i 18 traŭnia na art-feście «Dach 10» u mastackim domie «Tachieles» (Bierlin, Niamieččyna).
Źmicier Višnioŭ. Naradziŭsia ŭ 1973 h. u Debrecenie (Vienhryja), vyvučaŭ fiłałohiju i žurnalistyku ŭ Minsku i Maskvie. Piša vieršy, prozu, zajmajecca žyvapisam i pierformansam. Aŭtar knih: «Štabkavy tamtam» (1998), «Tamburny maskit» (2001), «Trap dla suślika, albo Niekrafiličnaje daśledavańnie adnaho vidu hryzunoŭ» (2002), «Vieryfikacyja naradžeńnia» (2005), «Faraon u zaaparku» (2007). Kolišni ŭdzielnik supołki «Bum-Bam-Lit».
