Pra heta zajaviŭ u intervju Radyjo Svaboda.
«Jak Vy aceńvajecie pačatak prezydenckaj kampanii i jak bačycie svoj udzieł u hetym pracesie?
Paźniak: Vybaraŭ u Biełarusi daŭno niama. Isnuje prafanacyja. Poŭny kantrol režymu nad vynikami hałasavańnia. Stvorana antydemakratyčnaja pracedura i systema falsyfikacyi. Pieramoha alternatyvy ŭ takoj systemie vyklučajecca. Udzieł alternatyvy ŭ takich vybarach daje arhumenty režymu, kab nazvać vybary demakratyčnymi, stvaraje prychod elektaratu.
Racyjanalny momant udziełu ŭ vybarach u tym, što heta daje mahčymaść (choć i vielmi abmiežavanuju) fiksavać parušeńni zakanadaŭstva i stavić pytańnie ab mižnarodnym niepryznańni vybaraŭ za demakratyčnyja.
Ale heta tupikovaja sytuacyja, pry jakoj nielehitymny režym (tearetyčna) moža isnavać viečna.
Praktyčna heta moža skončycca tym, što Zachad pryznaje nielehitymny režym, zychodziačy sa svaich intaresaŭ (pakolki ŭsio zaležyć ad Zachadu). Hetak ža sama jak »chitraja» palityka režymu z Uschodam i Zachadam zakanamierna musić pryvieści da abjadnańnia zachodniaj i ŭschodniaj palityki ŭ dačynieńni da Biełarusi. Historyja pakazała, što heta jość samaja złaviesnaja kambinacyja dla našaha nacyjanalnaha losu.
Naša frontaŭskaja pazycyja palahaje na tym, što dyktaturu nielha likvidavać demakratyčnymi metadami na vybarach (i tym bolš na referendumach). Vybary — heta zbroja dyktatury, pryłada jaje ŭłady. Treba stvaryć umovy, kab asłabić hetuju zbroju i potym skarystać.
Našaja palityka, jakuju my metadyčna pravodzim užo doŭhi čas i jakaja ŭžo daje plon — heta adździalić elektarat ad režymu, pazbavić režym padtrymki ludziej, stvaryć umovy dla antyrežymnaj kansalidacyi narodu i stvareńnia krytyčnaj masy hramadzkaj alternatyvy. Heta dasiahajecca praz systematyčny bajkot vybaraŭ. Heta šlach razhortki hramadzkaha zmahańnia.
Pośpiech uśviadomlenaha bajkotu vybaraŭ u vieraśni 2008 hodu (pryjšło hałasavać tolki 30‑35 adsotkaŭ vybarcaŭ) prymusiła režym eksperymentavać suprać bajkotu.
Źmianili zakanadaŭstva dla miascovych vybaraŭ (źniali miažu kolkasnaha ŭdziełu) i trapili ŭ pastku. U krasaviku sioleta pryjšło hałasavać nia bolš 25 adsotkaŭ vybarcaŭ. Ale ž treba kryčać pra «ŭsienarodnuju padtrymku». Tady paviedamili, što hałasavała 80 adsotkaŭ, a za deputataŭ režymu prahałasavali 90‑97 adsotkaŭ (jak pry Stalinie). Ale ž učastki byli pustyja, i ŭsie ŭžo heta viedajuć.
Zajavy niekatorych asobaŭ ab pačatku svajoj vybarčaj kampanii vyjavili ŭsie staryja stereatypy (całkam falšyvyja). Adzin z pretendentaŭ tak i zajaviŭ, što budzie dziejničać pavodle planu svajoj prezydenckaj kampanii 2006 hodu.
Pakolki siły, jakaja zmahła b pieramahčy dyktaturu, skarystaŭšy falšyvyja vybary, jašče nie isnuje ŭ hramadztvie, — vybary treba bajkatavać, kab rychtavać takuju siłu.
Dniami ŭ Ńju‑Jorku adbyłasia prezientacyja novaj knihi Zianona Paźniaka «Ciažki čas» (druhoha toma «Kancepcyi novaha Biełaruskaha Adradžeńnia»).
Całkam tekst hutarki čytajcie tut.
