Archieołahi adkapali ŭ Viciebskaj vobłaści pachavańnie staražytnych vajaroŭ.
Navukoŭcy ź Instytuta historyi Akademii navuk adnosiać znachodku da CHI—CHII stahodździaŭ.
Jana ŭnikalnaja: adrazu 38 pachavańniaŭ pavodle pahanskaha abradu razam. A ŭ centry — kamienny sarkafah. A ŭ im znajšli — čerap. Archieołahi nie vyklučajuć, što heta moža być pachavańnie vajaroŭ z vojenačalnikam.
Vučonych uraziŭ rost bolšaści pachavanych — kala dvuch mietraŭ. Navat u naš čas hetyja ludzi hladzielisia b asiłkami. Što kazać pra XII stahodździe, kali siaredni rost ludziej byŭ usiaho kala 160 sm (jak, naprykład, u naŭharodskaha kniazia Alaksandra Nieŭskaha). Z takoj družynaj u Siaredniavieččy možna było zajmacca stvareńniem ułasnaj dziaržavy. Na adnym z pachavanych archieołahi vyjavili pareštki kaŭnieryka z uzoram, charakternym dla vizantyjskaj vopratki. To bok, ludzi heta byli, najchutčej, nie biednyja i byvałyja.
Chto i ŭ jakoj bitvie vyniščyŭ hety elitny atrad? Na hetaje pytańnie historyki jašče musiać adkazać. Tałačynski rajon — histaryčnaja Druččyna, dzie ŭ CHII st. kniažyli naščadki Ŭsiasłava Čaradzieja. Jany vajavali z Kijevam, dyj mižusobic chapała.
U 1116 h. tam kiravaŭ Hleb Usiasłavič Mienski (jaki razam z baćkam siadzieŭ niekali ŭ kijeŭskim porubie). Na Hleba chadziŭ vajnoj kijeŭski kniaź Uładzimir Manamach. Druck byŭ tady ŭziaty kijeŭskimi vojskami, jak adznačaje historyk Viačasłaŭ Nasievič.
Cikava taksama, što pachavanyja jany pavodle pahanskaha abradu. Bo jakraz kniaź i jaho družyna zazvyčaj pieršyja chryścilisia (jak było ŭ Kijevie za Uładzimiram Śviatasłavičam). Mo heta śviedčańnie vieraciarpimaści ŭ tahačasnaj Połackaj ziamli?
Drucki kurhan — adziny va Ŭschodniaj Jeŭropie, dzie jość pachavańni pavodle pahanskaha abradu i razam z tym kamienny sarkafah, paviedamiła doktar histaryčnych navuk Volha Laŭko.
