Fota: pixabay.com
Sinhapur — heta horad-dziaržava ŭ Paŭdniova-Uschodniaj Azii. U ŚMI Sinhapur nazyvajuć «cyvilizavanaj dyktaturaj», havorać pra «sinhapurski ekanamičny cud», vysoki ŭzrovień žyćcia i prahres. Tut čatyry aficyjnyja movy: anhlijskaja, małajskaja, kitajskaja i tamilskaja. Dla štodzionnych stasunkaŭ emihrantam dastatkova anhlijskaj.
Sinhapur ličycca adnoj z samych raźvitych krain śvietu. Jon na pazicyjach lidaraŭ u rejtynhu suśvietnych finansavych centraŭ i ličbavaj jakaści žyćcia. Adnak u rejtynhach svabody słova Sinhapur u apošniaj z kanca dvaccatcy.
Tut praktyčna ŭvieś hod temperatura pavietra trymajecca kala +30, vysokaja vilhotnaść.
«Uraziła adčuvańnie prahresu va ŭsim»
Karyna pastupiła vučycca ŭ mižnarodny kaledž u Sinhapury ŭ 2021 hodzie. Jana prajšła try etapy adboru i trapiła na navučańnie, pryčym sa stypendyjaj. Sinhapur samastojna biełaruska nie vybirała. Umovaj stypendyi było toje, što ŭdzielnik prahramy jedzie tudy, kudy nakirujuć. Tak Karyna apynułasia ŭ Sinhapury, dzie vučycca ŭ adnym z 18-ci kaledžaŭ prahramy The United World Colleges, raskidanych pa ŭsim śviecie.
«Ja prylacieła ŭ Sinhapur u žniŭni 2021 hoda. Siadzieła dva ci try tydni na karancinie, bo tady byli surovyja abmiežavańni praz karanavirus. I tolki paśla dałučyłasia da vučoby ŭ kaledžy. Ja mała zajmałasia pytańniami lehalizacyi, usimi farmalnaściami, bo pavodle ŭmoŭ prahramy hetym zajmalisia arhanizatary. Tolki padrychtavała ŭsie nieabchodnyja dakumienty. Ale ŭvohule z časovaj lehalizacyjaj, kali vy student ci jedziecie pa pracy, tut niama prablem — kali jość hodnaje tłumačeńnie pryčyn, čamu vy siudy jedziecie», — kaža biełaruska.
Ź jaje słoŭ, atrymać časovy ci stały dazvoł na žycharstva ŭ Sinhapury ŭžo ciažej.
Karyna taksama kaža, što «ŭlivacca ŭ sistemu» žyćcia ŭ čužoj krainie było ciažka.
«Pieršyja ŭražańni — heta adčuvańnie prahresu va ŭsim. U tvaim telefonie ŭsio jość — dakumienty, prahramy roznyja, siertyfikat vakcynacyi i pašpart. U Biełarusi ŭ mianie było adčuvańnie, što my zaviśli ŭ časie. Tut ža mocnaje adčuvańnie ruchu napierad, asabliva ŭ ekanamičnym płanie», — kaža Karyna.
«Navat na rynku prapanavali apłacić pakupki praz kod»
U Sinhapury možna kupić usio patrebnaje jak u bujnych kramach, tak i na rynkach, na admysłovych vułačkach, dzie handlujuć sadavinaj i harodninaj.
«U mianie byŭ kulturny šok, kali pradaviec skazaŭ, što nie moža pryniać apłatu kartkaj, a tolki najaŭnymi ci praz kod. Skanuješ kod na ścianie — i praz prahramu płaciš. Heta značna spraščaje žyćcio», — kaža Karyna.
U Sinhapury niama źmien siezonaŭ, da jakich pryvykli jeŭrapiejcy, kaža biełaruska. Tut zaŭsiody kala +30, časam iduć daždžy, što spryjaje bujańniu zielaniny paŭsiul.
«Mnie, «biełaskuraj», ciažka prystasoŭvacca da klimatu. Nie ratujuć anijakija achoŭnyja kremy. Jarkaje sonca i vysokaja vilhotnaść. Vychodziš i potam ablivaješsia», — kaža biełaruska.
«Na zachodnija pradukty vysokija ceny»
Na čas vučoby Karyna žyvie ŭ internacie.
«Tamu ciaham akademičnaha hoda mnie nie treba kuplać ježu. Tut, u kaledžy, ličycca dobrym tonam pradstaŭlać roznyja kuchni śvietu. Kali ja letam žyła na zdymnaj kvatery, to sama kuplała pradukty. Mnie heta kaštavała kala 40 dalaraŭ na tydzień», — kaža biełaruska.
Pa jaje nazirańniach, darahija ŭ Sinhapury hrečka, bulba, sadavina, jahady. Nievysokija ž ceny na miascovyja pradukty. Naprykład, na rys u šmatlikich varyjacyjach.
500 hramaŭ hrečki jana kuplała za 10 dalaraŭ. Kiefir bačyła, ale nie brała, bo kaštuje adzin litr $14.
«Tut vielmi papularnaja i raźvitaja sietka hawker-centre — vuličnych fud-kortaŭ. Tam ludzi źbirajucca, kab pajeści i parazmaŭlać. Prapanoŭvajucca kuchni Sinhapura, Małajzii, Indyi. Časam składana zrazumieć, što heta za strava. Zrazumieješ tolki, kali kupiš i pakaštuješ», — kaža Karyna.
Jana ź siabram taksama pabyvała ŭ Burger King, dzie Karyna ŭziała prosty set: napoj, burhier sa štučnym miasam, bulbu. Kaštavała ŭsio razam kala 6 dalaraŭ.
«Cyrulnica hrebliva kamientavała kalezie maje karotkija vałasy»
Karyna kaža, što jaje dośvied abmiežavany žyćciom u kampusie. Koła znajomstvaŭ — pieravažna navučency kaledža z roznych krain śvietu. Ale jana zaŭvažyła, što sinhapurcy «dosyć kansiervatyŭnyja».
«Kapitalistyčnaja kultura tut na piku. Mnie było niazvykła čuć ad svaich miascovych adnahodkaŭ frazy kštałtu «Čamu ŭ inšych krainach šmat biazdomnych? Jany prosta lanujucca pracavać!» Takaja kłasavaja dyskryminacyja», — havoryć biełaruska.
Karyna raskazvaje taksama, što ŭ Sinhapury inšyja standarty pryhažości i dziaŭčyna «musić mieć doŭhija vałasy». U samoj Karyny jany karotkija. Pasłuhi cyrulnicy kaštujuć ad 10 da 60 dalaraŭ.
«Ale i za 10, i za 20 dalaraŭ stryhuć tak, što heta nie adpaviadaje našym standartam pryhažości. Ja vychodziła rasčaravanaja. Jašče było tak, što cyrulnica niehatyŭna kamientavała mianie svajoj kalezie z-za majoj pryčoski. Jana havaryła na kitajskaj movie, dumała, što ja nie razumieju. Jana kazała, što ja pryjechała ź Jeŭropy, i što ja — razbeščanaja, i što mnie «źniesła hałavu». A ja razumieła i było dosyć niepryjemna. Takoje ŭ ich staŭleńnie da nietypovych prajaŭ identyčnaści», — kaža biełaruska.
Fota: pixabay.com
«Sport tut vielmi papularny»
Karyna kaža, što sport i fizičnaja kultura ŭ Sinhapury vielmi papularnyja siarod usich uzrostaŭ.
«I heta vielmi ŭpłyvaje na infrastrukturu horada. Tut ludzi žyvuć u takich «tavarystvach ułaśnikaŭ», dzie ŭ dvorykach jość i spartovyja, i fitnes-zały, i basiejny. Heta ŭsio ŭ adkrytym dostupie, usie žychary mohuć karystacca. Chapaje roznych aplikacyj u telefonie, jakija dapamohuć treniravacca. U parkach možna skarystacca niadoraha publičnymi rovarami», — kaža biełaruska.
«Intuityŭna ja adčuvaju zakrytaść hramadstva tut»
Adnahrupniki Karyny majuć šyroki kruhahlad, tamu ŭ asnoŭnym viedajuć pra Biełaruś. Ale ahułam u Sinhapury pra jaje radzimu čuli niašmat.
«Mnohim ludziam davodzicca tłumačyć, raskazvać pra našu krainu i pra nas. Adzin čałaviek mnie skazaŭ: «Biełaruś? Niejkaje dziŭnaje anhlijskaje słova, nikoli jaho nie čuŭ». Da inšaziemcaŭ tut staviacca stereatypna. Kali zamiežnik, značyć, aŭtamatyčna bahaty. Mianie taksama časam sprabavali padmanuć, ździerci bolš vysokuju apłatu», — kaža Karyna.
Jana raskazvaje, što mnohija ludzi, jakija pryjazdžajuć u Sinhapur, zabyvajuć, što tut taksama dyktatura, choć i nietypovaja.
«Ekanamičnaje raźvićcio, prahres, dobraja infrastruktura, vysokija zarobki. Možna zapluščyć vočy na niešta i žyć svaim žyćciom. Ale intuityŭna ja adčuvaju zakrytaść hramadstva, zamoŭčvańnie niekatorych tem. Biełaruś taksama niesvabodnaja kraina, ale hramadstva maje supolnaści, peŭnyja placoŭki, dzie my možam być sami saboj, daviarać adno adnamu. I hetyja supolnaści mocnyja», — kaža Karyna.
«Tut małpy nie saromiejucca padychodzić da ludziej»
Karyna kaža, što pryroda ŭ Sinhapury «mocna ŭpisanaja» ŭ horad. Tam šmat zialonych placovak, parkaŭ.
«Tut svojeasablivyja džunhli. Kali pajści trochi hłybiej u les, to možna sustreć varana, vydru, małpu. Tut małpy nie saromiejucca padychodzić da ludziej blizka. I heta takija asablivyja adčuvańni. Z druhoha boku, Sinhapur vielmi zacisnuty horad. Chočacca časam uciačy tudy, dzie vialikija prastory», — kaža biełaruska.
Pa słovach Karyny, u Sinhapury dobra raźvity hramadski transpart. Ułada zaachvočvaje ludziej karystacca im, a nie ŭłasnymi aŭtamabilami.
«Adna pajezdka na aŭtobusie ŭ dva baki kaštuje kala 2 dalaraŭ. Mietro trochi tańniejšaje», — kaža biełaruska.
Taksi kaštuje daražej u viečar piatnicy. Karyna im karystajecca redka, najbolšyja hrošy, jakija addała za taksi, — pryblizna 20 dalaraŭ. Biełaruska taksama zhadvaje pra darahi mabilny internet — 11 dalaraŭ za 4 hihabajty na miesiac.
Paśla zakančeńnia kaledža Karyna płanuje pastupać va ŭniversitet u Kanadzie ci ZŠA.
