Dziaŭčaty na vulicach Bresta, 1937 hod. Fota: sacyjalnyja sietki
Akazvajecca, naš kraj i ŭ tyja časy pryvablivaŭ zamiežnika. Ale i dla miascovych žycharoŭ taksama isnavała šyrokaja prapanova.
Nievialikaja pa abjomu kniha nasyčana raznastajnaj infarmacyjaj i bahata ilustravana. Jana składajecca z troch raździełaŭ.
Akazvajecca, užo ŭ tyja časy pa terytoryi Zachodniaj Biełarusi pralahali raznapłanavyja turystyčnyja maršruty, vydavalisia turystyčnyja daviedniki, i navat realizoŭvalisia inviestycyjnyja prajekty ŭ turystyčnaj śfiery, u haradach raźmiaščalisia filijały najbujniejšaha biuro padarožžaŭ Polščy «Orbis», a ŭ Stoŭbcach i Vilni dziejničali adździaleńni brytanskaj turystyčnaj kantory Tomasa Kuka.
Polskaja dziaržava sadziejničała ahitacyi i prapahandzie turyzmu ŭ Zachodniaj Biełarusi, uśviadomiŭšy jaho rolu jak adnaho ź instrumientaŭ intehracyi dałučanych terytoryj i ŭkaranieńnia ŭ hramadskaj śviadomaści nieabchodnych joj kaštoŭnasnych ustanovak.
I heta prynosiła vyniki. U 1930-ja hady naziraŭsia niebyvały rost kolkaści prybyćcia turystaŭ na hetyja ziemli i značna aktyvizavaŭsia turystyčny ruch siarod miascovaha nasielnictva.
Zrazumieła, nielha havaryć pra šyroki achop nasielnictva turystyčna-reakracyjnaj dziejnaściu. Zamiežny turyzm byŭ dastupny tolki vielmi abmiežavanamu kołu asob: ziemleŭładalnikam, čynoŭnikam i pradprymalnikam.
U toj ža čas intelihiencyja, moładź, žychary haradoŭ i miastečak šukali mahčymaści dla adpačynku ŭ svaim rehijonie, jaki b nie patrabavaŭ značnych zatrat času i srodkaŭ. Bałazie pajezdkam spryjała najaŭnaść aŭtobusnych maršrutaŭ, a pracadaŭcy pačali davać rabotnikam apłačvany adpačynak. Pryčym roznyja ŭradavyja i hramadskija instytucyi prapahandavali racyjanalnaje vykarystańnie adpačynku i jaho sumiaščeńnie z turyzmam i ekskursijami.
Akramia hetaha, na terytoryi Zachodniaj Biełarusi, jak i ŭ cełym u Polščy, aktyŭna viałasia rabota pa ŭklučeńni ŭ turyscka-ekskursijny ruch dziaciej i moładzi. A raznastajnyja hramadskija arhanizacyi i abjadnańni zajmalisia papularyzacyjaj kulturna-histaryčnaj spadčyny, vydavali daviedniki, krajaznaŭčuju litaraturu, pravodzili ekskursii, arhanizoŭvali pajezdki i pachody.
Vučanicy i nastaŭniki hrodzienskaj siaredniaj škoły na ekskursii ŭ Vilni kala Vostraj Bramy, 1933 hod. Fota: U. Hanski «Turyzm u Zachodniaj Biełarusi»
Zrazumieła, usie jany dziejničali ŭ ramkach tahačasnaj palityki polskaha ŭradu, nakiravanaj, siarod inšaha, na raspaŭsiudžańnie na hetych ziemlach idej adzinstva polskaj dziaržavy.
Kulturny turyzm, jak adznačaje aŭtar, byŭ adnym z elemientaŭ palityki pałanizacyi, najpierš u śfiery arhanizacyi adpačynku moładzi.
Cikavym faktam, pra jaki raspaviadaje aŭtar, zjaŭlajecca turystyčnaja akcyja «Leta na ŭschodnich ziemlach», dziakujučy jakoj mahčymaść niadoraha adpačyć u Zachodniaj Biełarusi atrymali tysiačy hramadzian mižvajennaj Polščy. Z druhoha boku, arhanizoŭvalisia ekskursii žycharoŭ Zachodniaj Biełarusi ŭ centralnyja i zachodnija rehijony Polščy.
Rekłamnyja płakaty turbazy na voziery Narač (źleva) i horada Vilni (sprava), 1930-ja hady. Fota: Uł. Hanski «Turyzm u Zachodniaj Biełarusi»
Ale takaja palityka spačatku nie pieraškadžała isnavańniu i biełaruskaha krajaznaŭčaha, turystyčnaha i ekskursijnaha ruchu, centram jakoha zjaŭlałasia Vilnia.
Mienavita na Vilenščynie pieršym adradžajecca biełaruski krajaznaŭčy ruch, vydajecca najbolš litaratury turystyčnaha i krajaznaŭčaha charaktaru, u tym liku biełaruskamoŭnaj, źjaŭlajucca pieršyja ŭ Zachodniaj Biełarusi školnyja łahiery i moładzievyja bazy adpačynku, pravodzicca najbolš krajaznaŭčych ekskursij, u tym liku dla biełarusaŭ i na biełaruskaj movie.
Čytač daviedvajecca pra sistemu padatkaŭ i zboraŭ, padatkovyja lhoty dla ŭładalnikaŭ raznastajnych abjektaŭ turyzmu i pradprymalnikaŭ. Aŭtar padrabiazna raspaviadaje pra tahačasnuju pašpartnuju sistemu i vizavuju palityku, asablivaści vyjezdu ŭ peŭnyja krainy i ŭjezdu ŭ Polšču i znachodžańnia na terytoryi krainy zamiežnych turystaŭ.
Kniha źmiaščaje mnostva cikavych faktaŭ. Heta i spłavy pa rekach i kanałach, dziejnaść bazaŭ adpačynku i dziciačych azdaraŭlenčych łahieraŭ, adpačynak na Brasłaŭskich aziorach i Naračy, ahraturyzm, aŭtaturyzm i turystyčnyja ciahniki.
Aŭtar pryvodzić źviestki pra košty vizaŭ i zamiežnych pašpartoŭ, taryfach na ekskursijnyja pasłuhi i košty raźmiaščeńnia ŭ haściničnych numarach i turbazach, ceny biletaŭ na aŭtobusy roznych maršrutaŭ, pieraličvaje hateli i restarany, jakija isnavali ŭ toj čas u haradach Zachodniaj Biełarusi, raspaviadaje pra najbolš papularnyja turystyčnyja maršruty i kolkaść turystaŭ.
Niahledziačy na toje, što kniha zjaŭlajecca navukovym, a nie navukova-papularnym vydańniem, jana budzie cikava krajaznaŭcam i masavamu čytaču, jaki ź jaje dapamohaj istotna dapoŭnić svajo ŭjaŭleńnie pra paŭsiadzionnaje žyćcio našych prodkaŭ.
Čytajcie jašče:
Choład, hoład i zaraza: zachaplalnaje padarožža ŭ śviet biełarusa siaredziny XIX stahodździa
Vyjšła kniha pra toje, jak našy prodki ŭ časy Rečy Paspalitaj viali palityku na rehijanalnym uzroŭni
