Adnoj z najbolšych siensacyj pačatku čempijanatu śvietu pa futbole stałasia ničyja amierykancaŭ z anhličanami.
Rodapačynalniki futboła ŭžo na čaćviortaj chvilinie namahańniami Džerarda lik adkryli.
Amierykancy adyhralisia naprykancy pieršaha tajma. Klint Dempsi nanios udar na ŭdaču, jon byŭ nie takim mocnym i składanym, ale ŭ bramnika jeŭrapiejcaŭ Hryna miač vyskačyŭ z ruk i zakaciŭsia ŭ varoty. Nie treba ličyć, što amierykancam prosta pašancavała. Pry kancy matča jany byli bližejšyja da pieramohi, čym supierniki.
Dyk ci vypadkovy taki vynik? Kali pahladzieć u minułaje i sučasnaść amierykanskaha futboła, to zusim nie.
Futboł za akijan, naturalna, pryvieźli anhlijskija pierasialency jašče ŭ druhoj pałovie XIX st. Ciažka pavieryć, ale pieršy futbolny kłub u ZŠA byŭ zasnavany ŭ dalokim 1862 hodzie, za hod da paŭstańnia Kastusia Kalinoŭskaha. Heta ŭsiaho tolki na piać hadoŭ paźniej za pieršy kłub u Anhlii «Šefiłd».
U 1885 hodzie ŭ Ńjuarku amierykancy praviali pieršy tavaryski matč. Supiernikami byli susiedzi pa kantyniencie z Kanady. Amierykancy sastupili 0:1, ale jany nie lubiać uzhadvać toj epizod sa svajoj historyi.
Amierykancy vyvodziać svaju historyju z 1916 hoda, kali ŭ Stakholmie minimalna pieramahli šviedaŭ — 3:2.
Pačynać radavod ź pieramohi ŭsio ž značna bolš pryjemna.
Na pieršym čempijanacie śvietu, što prachodziŭ u dalokim 1930 hodzie va Uruhvai, amierykancy byli adnymi z zakanadaŭcaŭ futbolnych modaŭ. Na hrupavym etapie «zorna‑pałasatyja» biez asablivych ciažkaściaŭ razhramili Parahvaj i Bielhiju. U matčy z łacinaamierykancami try hały zabiŭ Biert Piejtenaŭd — heta byŭ pieršy chiet‑tryk mundyjalaŭ.
Amierykancy vyjšli ŭ paŭfinał, ale tam arhiencincy nie pakinuli im nijakich šancaŭ.
Darečy, u Amierycy futboł nazyvajuć nie na jeŭrapiejski kapył, a na svoj — sokier. Sprava ŭ tym, što ŭ svoj čas hetaja hulnia aficyjna nazyvałasia association football, kab adroźnić ad rehbi (rugby football). U amierykanskaj ža tradycyi ŭ vymaŭleńnie ŭvajšło skaračeńnie association football. Takuju samuju nazvu ŭžyvajuć u Kanadzie, Paŭdniova‑Afrykanskaj Respublicy, Japonii.
U vypadku Amieryki heta było nieabchodna jašče z toj pryčyny, što šyrokuju papularnaść u krainie atrymaŭ futboł amierykanski — heta hibryd futboła i rehbi.
Pastupova futboł u ZŠA pačaŭ značna sastupać u hladackich pryjarytetach chakieju, baskietbołu, biejsbołu, amierykanskamu futbołu. Kali amierykanski chłopiec maje spartovy ciełaskład, to jon najpierš pojdzie ŭ baskietbolnuju ci biejsbolnuju siekcyju, i tolki paśla ŭ futbolnuju.
Cikavy fakt, što na aficyjnym sajcie amierykanskaj fiederacyi źmieščanyja praviły hulni ŭ futboł. Takoha vy nie znojdziecie amal nidzie. A voś žanočy futboł u Amierycy papularny. Ich zbornaja adna z najmacniejšych na płaniecie.
Novy vitok raźvićcia hulnia №1 atrymała ŭ Štatach paśla čempijanatu śvietu 1994 hoda, jaki prachodziŭ na ich stadyjonach. Tam amierykancy prajhrali ŭ 1/8 finału tolki budučym čempijonam z Brazilii.
U 2002 pośpiech ZŠA byŭ jašče bolšym. Kamanda zmahła trapić u vaśmiorku najmacniejšych.
Siońniašniaja kamanda ZŠA — heta nie chłopčyk dla bićcia. Bolšaść hulcoŭ hetaj zbornaj vystupaje ŭ mocnych jeŭrapiejskich kłubach. Toj ža bramnik Cim Hovard abaraniaje kolery livierpulskaha «Eviertana», jaki pryjazdžaŭ letaś u Minsk dla zmahańnia z BATE.
Jašče adzin krok, na jaki iduć amierykancy, kab pryciahnuć zaŭziataraŭ na futbolnyja matčy, — pryciahnieńnie ŭ svaje kamandy zornych hulcoŭ.
Ci nie pieršaprachodcam u hetym płanie byŭ słavuty Piele, jaki try siezony na schile karjery pyliŭ za «Ńju‑Jork Kosmas». Z apošnich prykładaŭ — heta Devid Bekchem, jaki pahulaŭ za «Łos‑Anželes Hełaksi». Hulali ŭ ZŠA taksama bałharyn Chrysta Stoičkaŭ, niemiec Łotar Mateus, francuz Jury Džarkajef. Takija ŭkładańni taksama dajuć vynik.
Miž inšym, u nievialikim haradku Sent‑Poł, što ŭ štacie Miniesota, dziaciej u futboł vučyć hulać čempijon SSSR u składzie minskaha «Dynama» Siarhiej Hocmanaŭ.
U svaim Paŭnočnaamierykanskim dyvizijonie hodnaje supiernictva Štatam mohuć prapanavać tolki mieksikancy. Mahčyma, siurpryz pieršaj hulni nie byŭ apošnim.
Darečy, momant z udziełam Dempsi i Hryna, jaki my ŭzhadvali ŭ pačatku artykuła, užo mieŭ miesca ŭ historyi. U 1950 hodzie, na pieršy paślavajenny mundyjal, upieršyniu vyrašyli pryjechać anhličanie. Raniej jany ličyli nižej za svaju hodnaść udzielničać u padobnych spabornictvach, bo lepš za ich hulać u futboł usio adno nichto nie moh.
Amierykaniec Uołter Bar, nie znajšoŭšy lepšaha vyjścia, prosta stuknuŭ miačom, što jość mocy, u bok anhlijskich varot. I hałkipier byŭ hatovy pryniać miač, kab jon nie sutyknuŭsia z hałavoj uradženca Haici Džo Hiećjensa. Amierykancy vyjhrali toj matč. A anhličanie ŭpieršyniu zadumalisia, ci hulajuć jany lepš za astatnich.
